MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA GEOSHALE 2014
W dniach 24–26 września 2014 r. eksperci z 22 państw obradowali w Warszawie na temat nowych możliwości wykorzystania skał łupkowych. Zainteresowanie tymi skałami wciąż wzrasta. Badania są prowadzone nie tylko w Europie i Stanach Zjednoczonych, ale i w wielu innych regionach świata.
Osady drobnoklastyczne od dawna są znane jako ważny element systemu węglowodorowego, czy to jako skała skała macierzysta, uszczelniająca lub zbiornikowa. Od czasu udoskonalenia technologii umożliwiającej ekonomiczną eksploatację zgromadzonych w łupkach zasobów węglowodorów zainteresowanie tymi skałami znacznie wzrosło.
Zorganizowana przez Państwowy Instytut Geologiczny konferencja GeoShale 2014 zgromadziła ponad 120 uczestników z 22 krajów, w tym z Niemiec, Norwegii, Danii, a także USA, Chin i Iraku. Goście reprezentowali instytucje naukowe, wyższe uczelnie, służby geologiczne (Niemiec, Czech, Litwy, Słowenii, Danii i Grenlandii) i przemysł naftowy.
Konferencję otworzył podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska Główny Geolog Kraju dr inż. Sławomir Brodziński, a w roli gospodarza wystąpił Dyrektor ds. współpracy i promocji Państwowego Instytutu Geologicznego – prof. dr hab. Grzegorz Pieńkowski.
Tegoroczne spotkanie było okazją do wymiany doświadczeń i dyskusji nad naukowymi wyzwaniami, jakie stoją przed geologami i geofizykami zajmującymi się skałami łupkowymi. Dotyczy to również projektu zagospodarowania zasobów gazu łupkowego w Polsce. Wyzwania te są związane m.in. z zabiegami szczelinowania hydraulicznego, a szczególnie z dopasowaniem tej technologii do warunków geologicznych. Ma to np. związek z odmiennym składem mineralogicznym polskich łupków.
W tym kontekście szczególne zainteresowanie wzbudziła prezentacja naukowców z Niemiec. Przedstawili oni wyniki badań reakcji chemicznych zachodzących podczas kontaktu płynu szczelinującego z różnymi odmianami skał łupkowych (Vieth-Hillebrand A., Wilke F.D.H, Erzinger J., Horsfield B.).
Równie interesująca była dyskusja na temat analogii pomiędzy basenami złożowymi, wywołana referatem T.R. Carr o formacjach Marcellus i Utica w basenie Appalachów w USA. Wnioski z dyskusji wydają się optymistyczne. Łupki z formacji Utica (Ohio, USA), gdzie odnotowuje się stały wzrost wydobycia ropy i gazu, mogą stanowić odpowiednik polskich łupków z basenu bałtyckiego. Stwierdzono również, że struktury tektoniczne basenu appalachijskiego są bardzo podobne do występujących w naszym basenie lubelskim.
Firma Orlen Upstream, partner konferencji, przedstawiła swoje działania związane z poszukiwaniami i wydobyciem surowcóww kraju i za granicą. Przedstawiła także, nieprezentowane dotąd efekty rozpoznania budowy geologicznej Lubelszczyzny oraz problemy związane ze zmiennością właściwości zbiornikowych skał łupkowych, które są podstawowym utrudnieniem w uzyskaniu ekonomicznie opłacalnego wydobycia gazu łupkowego (Zacharski J.).
Jeden z kluczowych referatów wygłosił profesor Nazmul Haque Mondol z Uniwersytetu w Oslo. Na przykładzie łupków Hekkingen z norweskiej części Morza Barentsa zaprezentował on zastosowanie metod sejsmicznych w celu mapowania zmiennych właściwości geologicznych, takich jak: zawartość węgla organicznego (TOC), porowatość czy skład mineralny – jakże istotnych z punktu widzenia poszukiwań złóż niekonwencjonalnych.
Konferencja GeoShale 2014 była ponadto okazją do zdobycia wiedzy na temat perspektywicznych formacji łupkowych występujących w Europie (Trela W. i in., Krzywiec P. i in., Schovsbo N. i Nielsen A.T., Lazauskiene J., Anastasiu N., Fonseca P. i in., Bogolepova O.K., Tsirambides A.).
Należy wspomnieć także o wykładzie profesora Jana Środonia z PAN na temat geochemii minerałów ilastych w skałach łupkowych; prezentacji Hartmuta Jaegera o wynikach szczegółowych badań optycznych kerogenu, mogących dać odpowiedź na trudne pytania dotyczące procesów tworzenia się gazu ziemnego w polskich łupkach, czy też wypowiedzi Alana Butchera, reprezentującego firmę FEI, który przedstawił najnowsze osiągnięcia w dziedzinie pomiarów mikroskopowych w skali nanometrów (Goergen E. i in.).
Obok wymiaru naukowego konferencja miała także akcent polityczny. Przemawiający pierwszego dnia Luca Demicheli – sekretarz generalny EuroGeoSurveys (Europejskiego Stowarzyszenia Służb Geologicznych), odpowiadający m.in. za kontakty z Komisją Europejską, wskazał, że kwestia gazu ziemnego z łupków pozostaje wyzwaniem dla Europy i ma kluczowe znaczenie dla europejskich służb geologicznych. Jednocześnie zwrócił uwagę na konieczność kontynuowania pracy na rzecz zbudowania wspólnego stanowiska wszystkich służb, opartego na faktach i we współpracy ze środowiskami naukowymi.
GeoShale 2014 stanowiła kontynuację serii konferencji poświęconych skałom łupkowym, zapoczątkowanej przez PIG-PIB w 2012 r. W ramach obecnej edycji konferencji odbyły się cztery sesje naukowe, wygłoszono ponad 30 referatów i zaprezentowano 40 posterów. Konferencji towarzyszyły warsztaty poświęcone tektonice skał łupkowych i LabTour – wycieczka do laboratoriów Państwowego Instytutu Geologicznego, w których prowadzi się między innymi specjalistyczne badania skał łupkowych.
Duże zainteresowanie konferencją, także ekspertów zza granicy, każe przypuszczać, że kolejna – trzecia edycja GeoShale odbędzie się za dwa lata, w 2016 r.
Więcej informacji zamieszczono na stronie internetowej Konferencji GeoShale 2014.
Program konferencji GeoShale 2014
Źródło: materiały pochodzą ze strony: infolupki.pgi.gov.pl
fot: freeimages.com
