Jubileusz konstytucji Norwegii – drugiej po amerykańskiej najstarszej konstytucji na świecie nadal w użyciu
Norweska konstytucja z 1814 roku jest drugą po amerykańskiej najstarszą na świecie i jednocześnie najstarszą w Europie wśród konstytucji, które do dnia dzisiejszego zachowały swą pierwotną formę. W dn. 17 maja br. przypada jej dwusetna rocznica.
1814 – 2014 – Dwusetlecie Konstytucji Norwegii
2014 rok będzie okazją nie tylko do jubileuszowych uroczystości, ale i podniesienia świadomości na temat znaczenia norweskiej konstytucji w dniu dzisiejszym, a także do zastanowienia się, jaką rolę ma ona odegrać w demokracji w przyszłości.
Norweska konstytucja zajmuje szczególne miejsce w historii Norwegii: nie tylko położyła podwaliny pod niepodległe państwo, ale i pod rozwój demokracji. Można śmiało powiedzieć, że odegrała ona decydującą rolę w rozwoju demokracji tego kraju. Z wyjątkiem II wojny światowej, kiedy tamtejszy system demokratyczny został tymczasowo zawieszony, Norwegia – w odróżnieniu od większości innych krajów europejskich – nigdy nie doświadczyła załamania jej rozwoju.
Konstytucja Norwegii jest obecnie jednoczącym Norwegów symbolem wolności, niepodległości i demokracji.
Jubileusz norweskiej konstytucji może stać się przyczynkiem do dyskusji na temat przyszłości demokracji, porównań i wymiany doświadczeń również dla Norwegii i Polski, gdyż w 2014 roku Polacy także będą obchodzić jubileusz demokracji: 25-lecie obrad Okrągłego Stołu.
Krótki rys historyczny
Stu dwunastu reprezentantów, wybranych spośród urzędników miast, prowincji i jednostek wojskowych, zebrało się w 1814 roku w Eidsvoll celem stworzenia konstytucji norweskiej. Konstytucja została uchwalona przez Zgromadzenie Konstytucyjne 16 maja 1814 r., a podpisana 17 maja 1814.
Po zawarciu unii personalnej ze Szwecją (1814 -1905), Konstytucja Norwegii została uznana przez Szwecję. Obowiązuje ona w prawie niezmienionym kształcie do dziś (ostatnią poprawkę wprowadzono 19 czerwca 1992 r.)
Z dzisiejszej perspektywy pośpieszne tworzenie norweskiej konstytucji, jakie miało miejsce w tym historycznym roku dokładnie 200 lat temu, może być postrzegane przede wszystkim jako strategiczny krok na drodze do wyzwolenia kraju po 400 latach duńskich rządów. Jednakże tych 112 Norwegów – twórców Konstytucji z 17 Maja – opracowało jedną z najbardziej liberalnych konstytucji tamtych czasów na świecie, kładąc podwaliny nie tylko pod norweską tożsamość, ale i rozwój demokracji.
Zainspirowani Deklaracją Niepodległości Stanów Zjednoczonych Ameryki i Francuską Konstytucją, oparli oni norweską konstytucję na trzech zasadach: podziału władzy, ochrony praw obywatelskich i suwerenności narodu.
Należy podkreślić nowoczesny kształt, w jakim konstytucja powstała. Nawet dzisiaj wiele poruszonych w niej tematów jest aktualnych i stanowi wyzwanie w kategoriach takich, jak równość, prawa człowieka i demokracja.
Jak na owe czasy była też ona dość radykalna: przyznawała prawo wyborcze każdemu, kto był właścicielem lub dzierżawcą gruntów, bądź posiadał odpowiedni majątek w mieście. Warunkiem był ukończony 25 rok życia oraz zamieszkiwanie w kraju przez minimum 5 lat.
Norweska konstytucja okazała się być trwalsza niż inne konstytucje sporządzone w tym samym czasie w Europie. Chociaż od jej powstania wprowadzono ponad 400 poprawek, jej pierwotny kształt pozostał niezmieniony.
Źródło: materiały pochodzą ze strony Ambasady Norwegii w Warszawie (amb-norwegia.pl)
Fot: własność redakcji
Polecamy artykuły:
– My Słowianie – hitem 2013 roku
– Dwusetlecie Konstytucji Norwegii
– ZUS w Norwegii 2014 – porady
– „Warszawa, Warsze” – wystawa startuje