Jak wspierać dziecko, by nie poniosło poważnych konsekwencji Twojej migracji
Poważne konsekwencje pojawiające się u dzieci migrantów dotyczą głównie ich rozwoju emocjonalnego. Poniższy artykuł publikujemy nie po to, aby wystraszyć rodziców, którzy rozważają emigrację, ale by mogli świadomie podjąć decyzję o wyjeździe – zdając sobie sprawę z ewentualnych jej skutków.
Zmiana struktury rodziny – konsekwencje dla rozwoju
Wyjazd rodzica to zmiana stałej dla dziecka struktury rodziny. Niezależnie od swojego wieku potrzebuje ono granic, które tworzą właśnie rodzice. Granice są potrzebne dziecku, by mogło uczyć się konsekwencji swoich działań. Gdy w swoim rozwoju dziecko przekracza granice (poprzez swoje zachowania, słowa) rodzice są tymi osobami, które pokazują za pomocą swoich reakcji, że konkretnych zachowań nie należy podejmować i wskazują na konsekwencje takich działań. Jednocześnie wyciągając konsekwencje z przekroczenia granic, nie karzą dziecka, kierują się bowiem zasadą, że ta sytuacja daje możliwość nauczenia się poprawnych zachowań – także naprawiania wyrządzonych swoim zachowaniem szkód.
Dodatkowo między dzieckiem a rodzicami tworzy i kształtuje się więź, co oznacza, że dziecko wie, że rodzice są najważniejszymi i jedynymi osobami, które są odpowiedzialne za jego wychowanie. Do nich więc dziecko kieruje zachowania, które mają charakter wypróbowywania całego stworzonego przez rodziców systemu wychowawczego. Dziecko sprawdza, czy rodzice naprawdę wierzą w przekazy dotyczące tego, jak należy postępować i czy sami je stosują, oraz czy stawiane mu granice da się jednak przekroczyć, czy za przekroczenie granic nastąpią zapowiadane konsekwencje. Prawidłowa reakcja rodziców oznacza, że dziecko uczy się przewidywalności świata, odczuwa społeczny (pozytywny) opór przed łamaniem społecznych zasad, ma satysfakcję z utrzymania granic i poczucie bezpieczeństwa, że na świecie jest porządek w zasadach.
Takie uczenie się, dojrzewania do bycia osobą dorosłą trwa przez cały okres rozwoju dziecka. Gdy brakuje obecności rodzica inne osoby i inne przejmują wszystkie zadania wychowawcze, dziecko może odczuwać zamieszanie, bo następuje sytuacja, gdy inna osoba wyznacza zasady postępowania. Inna osoba oznacza, że są to inne zasady. Czy to oznacza więc że dotychczasowe zasady wprowadzane przez rodziców nie mają już racji bytu? Dziecko nie powinno dostawać dwóch sprzecznych komunikatów dotyczących zasad ponieważ nie umie odpowiednio wybrać. Wiele dzieci, które zostają na skutek migracji rodziców bez opieki osób dorosłych ustanawia sobie różne osoby w roli tych, które mówią jakie ich zachowanie jest dobre a jakie złe. To znak, że dzieci potrzebują innych osób do oceny swojego postępowania. Rodziców jednak zastąpić się nie da – więź emocjonalna właśnie z nimi jest najsilniejsza.
Rozwój emocjonalny i problemy emocjonalne
Dziecko wie, że najważniejsze osoby, które go powinny wychowywać to rodzice. Ich nieobecność oznacza więc, że będą przeżywały opuszczenie, będą zastanawiały się nad tym, jaka jest prawdziwa przyczyna nieobecności. Osamotnienie jakiego doświadcza wiele dzieci w takiej sytuacji oznacza przeżywanie długotrwałego i nieukojonego smutku. Odczuwanie takich emocji to niestety często zahamowanie lub zaburzenie emocjonalnej strony rozwoju.
Rozwój emocjonalny oznacza, że dzieci przeżywają różne emocje i ze sposobów przeżywania wyciągają wnioski. To, jakie emocje będą towarzyszyły im w nastoletnim i dorosłym życiu (a jakie nie), jest częściowo zależne od emocji, jakich doświadczały wcześniej, w dzieciństwie. Jeśli więc dziecko doświadcza często smutku i nie doznaje uspokojenia, pocieszenia, także w innych sytuacjach będzie częściej reagowało smutkiem (odczuwało go). Jeśli często się boi, będzie reagowało strachem, lękiem na różne sytuacje, które lękotwórcze zupełnie nie są. Jeśli będzie często przeżywało złość i nie znajdzie zrozumienia swojej złości, może reagować nerwowością, napięciem, złością, pobudzeniem w sytuacjach zupełnie nieadekwatnych. Dziecko potrzebuje treningu w odczuwaniu różnych uczuć. Nie jest dla jego rozwoju emocjonalnego potrzebne przedłużanie, zbytnie natężanie uczuć, ponieważ skutkiem tego są problemy emocjonalne – nieumiejętność radzenia sobie z uczuciami.
Dziecko pozostawione pod opieką innych osób i tak zawsze kieruje swoje potrzeby, odczucia w stronę rodziców. Ich nieobecność powoduje, że brakuje odpowiedzi na te dziecięce sygnały. Musi więc ono radzić sobie samo z trudnymi stanami emocjonalnymi. Czasem radzi sobie blokując odczucia, zniekształcając je. Wiele osób dorosłych dopiero w późniejszym życiu odkrywa te dziecięce zniekształcenia jako przyczynę wielu swoich problemów.
Konsekwencje wychowywania się bez obecności rodzica
Nieobecność rodzica blisko dziecka oznacza też, że dziecko wchodzi w relacje z osobami, które nie zawsze mają dobre dla dziecka intencje. Czasem są to równie zagubieni rówieśnicy, którym brakuje opieki rodziców i którzy radzą sobie z odkrywaniem prawidłowości świata w destrukcyjny sposób. Na świecie istnieją miejsca, gdzie rodzice przebywają na emigracji, a dzieci wychowują się w grupie dzieci. W tych miejscach z pewnością któreś ustanawiają się lub są ustanawiane w roli dorosłych (np. starsze rodzeństwo), czyli tych osób, które biorą na siebie obowiązek bycia „starszym”, ustalania zasad, wyznaczania konsekwencji za łamanie zasad. Tracą jednak rozwojowo bardzo dużo, bo nie istnieją w roli dziecka – osoby, która ma na kim się oprzeć, ma kogoś kto będzie czuwał nad jej rozwojem, kto da wsparcie.
Brak obecności rodzica lub obydwojga rodziców podczas poszczególnych etapów rozwojowych dziecka wpływ znacząco na przebieg rozwoju. Nieobecność rodzica to brak możliwości czuwania nad przebiegiem jego rozwoju, reagowania na pojawiające się na bieżąco problemy w rozwoju, przewidywania trudnych momentów i udzielania wsparcia dziecku w tych trudnościach.
Co warto więc zrobić, by dziecko nie poniosło tych poważnych konsekwencji? O tym w dziale „Wiedza”.
E-mail:
info@rodzicebezgranic.pl
Skype
(nick: wyjechali.pl):
Poniedziałek: 16:00 – 20:00
Piątek: 14:00 – 18:00
Źródło: materiały pochodzą ze strony rodzicebezgranic.pl
